Τα νήπια στον δέκατο τέταρτο μήνα

Στον 2ο χρόνο η προσωπικότητα του παιδιού σας γίνεται όλο και πιο εμφανής. Πόσο υπέροχο είναι να παρακολουθεί κανείς αυτή την εξέλιξη μέρα με την ημέρα! Τα νήπια ανακαλύπτουν με ενθουσιασμό το περιβάλλον τους στον 14ο μήνα και δοκιμάζουν ποιες κινητικές δεξιότητες έχουν ήδη τελειοποιήσει.

Τα μικροχτυπήματα, οι μελανιές ή τα κλάματα δεν μπορούν πάντα να αποφευχθούν, όσο κι αν εσείς θα θέλατε να προφυλάξτε το παιδάκι σας από πτώσεις και παραπατήματα. Όμως και αυτές οι εμπειρίες αποτελούν μέρος της ανάπτυξης και ενθαρρύνουν το παιδί σας να συνεχίσει να προσπαθεί.

Καθώς βραχυπρόθεσμα τον πρώτο λόγο έχει η κινητική ανάπτυξη, η γλωσσική ανάπτυξη μπορεί να υστερεί λίγο. Ορισμένα παιδιά επικεντρώνονται κάθε φορά σε μία μόνο νέα δεξιότητα που πρέπει να εμπεδωθεί και μετά προχωρούν στην επόμενη. Έτσι το παιδάκι σας μπορεί να τρέχει ξένοιαστα γύρω-γύρω όλο χαρά, αλλά να λέει λίγες λέξεις. Ωστόσο, αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και δείχνει πόσο διαφορετικά αναπτύσσονται τα νήπια κατά το δεύτερο έτος της ζωής τους.

Στον 14ο μήνα, το παιδί σας πιθανότατα:

• ανεβαίνει κανονικά ή μπουσουλώντας τις σκάλες,
• εξασκεί την ισορροπία του και πηδά σε λακκούβες,
• περιεργάζεται το φαγητό του ακόμη πιο προσεκτικά,
• πίνει από κύπελλο και ίσως τρώει με το κουτάλι,
• φτιάχνει τις πρώτες του ζωγραφιές με τους κατάλληλους μαρκαδόρους ή δακτυλομπογιές.

Σωματικές αλλαγές στο νήπιό σας

Όσον αφορά το μήκος του σώματος και το μέγεθος των ρούχων, δεν αλλάζουν πολλά στον 14ο μήνα. Άλλωστε, ο θησαυρός σας αναπτύσσεται με μάλλον βραδείς ρυθμούς αυτή την περίοδο. Ωστόσο, γύρω στον 14ο μήνα αρχίζουν να κάνουν έντονη την παρουσία τους τα μαλλιά! Το απαλό χνούδι των πρώτων μηνών δίνει σιγά σιγά τη θέση του στα πρώτα κανονικά μαλλιά. Ορισμένα νήπια περιμένουν ακόμη να μεγαλώσουν τα μαλλιά τους, ενώ άλλα σύντομα θα χρειαστούν κούρεμα. Το πώς θα μεγαλώσουν τα μαλλιά καθορίζεται κατά τη σύλληψη. Κυματιστά, μπούκλες ή ίσια – σύντομα θα ανακαλύψετε ποια ποιότητα μαλλιών έχει κληρονομήσει το παιδί σας.

Για να ενθαρρύνετε την ανάπτυξη των συναισθηματικών και κινητικών δεξιοτήτων ταυτόχρονα, μπορείτε ως γονέας να γίνετε ένας καθρέφτης. Πώς γίνεται αυτό; Καθίστε απέναντι από το μικρό σας στο πάτωμα ή στον καναπέ. Αρχίστε να κάνετε αστείες γκριμάτσες, να σταυρώνετε τα χέρια ή τα πόδια και να γελάτε. Το παιδί σας θα παρατηρεί με ενδιαφέρον τι κάνετε – και θα αρχίσει να σας μιμείται. Μετά από λίγο, μπορείτε να αλλάξετε ρόλους και να καθορίζει τώρα το παιδί σας ποιες κινήσεις θα πρέπει να κάνετε εσείς.

Μια πιο ήσυχη δραστηριότητα για ήπια ανάπτυξη της συγκέντρωσης είναι τα παιχνίδια αναζήτησης, όπως η αναζήτηση αυτοκόλλητων. Για το σκοπό αυτό, χρειάζεστε πολλά αυτοκόλλητα με το ίδιο μοτίβο, π.χ. αστέρια, ζώα, χαμογελαστά προσωπάκια smiley, κ.ο.κ. Βάλτε αυτά τα αυτοκόλλητα στις σελίδες των αγαπημένων του εικονογραφημένων βιβλίων. Δείξτε στο παιδί σας ότι έχετε κρύψει το αστέρι, το σκαθάρι κλπ. στις σελίδες και αφήστε το να ψάξει για άλλα αυτοκόλλητα.

Η κατασκευή μικρών πύργων είναι πάντα διασκεδαστική και ταυτόχρονα καλή για την αίσθηση του χώρου, τη συγκέντρωση και τις λεπτές κινητικές δεξιότητες. Μερικά παιδιά επιδεικνύουν μεγάλη συγκέντρωση όταν υψώνουν τον έναν πύργο μετά τον άλλο, ενώ άλλα θέλουν απλώς να ρίξουν κάτω την κατασκευή και δεν έχουν πολλή υπομονή όταν πρέπει να συγκεντρωθούν στο στοίβαγμα. Μπορείτε να συμμετάσχετε σε αυτό το παιχνίδι στοιβάζοντας εναλλάξ τουβλάκια με το παιδί σας, κατονομάζοντας τα διαφορετικά χρώματα των τούβλων ή ζητώντας από το παιδί σας να βρει συγκεκριμένα τουβλάκια από το κουτί.

Οι αμμοδόχοι και οι παιδικές κουζίνες είναι οι καλύτερες επιλογές για τα νήπια που προτιμούν πιο ήσυχα παιχνίδια. Απολαμβάνουν να λασπώνονται στην αμμοδόχο χωρίς το παιχνίδι να γίνεται πολύ άγριο. Οι παιδικές κουζίνες, τα παιδικά σετ «κατάστημα παιχνιδιών» ή ακόμη και τα πολύ απλά κάστρα από μαξιλάρια στο σαλόνι ενθαρρύνουν τα παιδιά να παίξουν τα πρώτα τους παιχνίδια ρόλων. Στα νήπια αρέσει να επαναλαμβάνουν δραστηριότητες που παρατηρούν συχνά στους ενήλικες, όπως το μαγείρεμα, το ψήσιμο, το καθάρισμα, τα τηλεφωνήματα και τα κλασικά πάρτι τσαγιού.

Καθώς ο αριθμός των νεογιλών δοντιών στο στόμα αυξάνει, στον 14ο μήνα τα νήπια μπορούν πλέον να δοκιμάζουν τροφές και πιάτα που προηγουμένως άφηναν στην άκρη. Αυτό διευκολύνει πολύ τη διατροφή των νηπίων. Μόνο το αλάτι και η ζάχαρη θα πρέπει να συνεχίσουν να αποφεύγονται.

Το φαινόμενο της «επιλεκτικής σίτισης»: Αν και σε πολλά νήπια αρέσει να δοκιμάζουν ό,τι υπάρχει στο πιάτο της μαμάς ή του μπαμπά, ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται να το κάνουν, παρά το γεγονός ότι έχουν καλά πρότυπα. Τρώνε μόνο γνώριμες τροφές και φαγητά και προτιμούν να αφήνουν ό,τι δεν τους είναι οικείο.

Θηλασμός και βρεφικό γάλα σε σκόνη

Για τον 14ο μήνα εξακολουθεί να ισχύει ότι μπορείτε να συνεχίσετε να θηλάζετε εφόσον το θέλετε εσείς και το παιδί σας.

Αν ταΐζετε το παιδί σας με μπιμπερό, τότε συνιστάται να διακόψετε σταδιακά τη χρήση του μπιμπερό μετά τα πρώτα του γενέθλια και να το εξοικειώσετε με ένα κατάλληλο για την ηλικία του ένα κατάλληλο παγούρι ή, ακόμη καλύτερα, ένα κανονικό ποτηράκι. Σε τελική ανάλυση, πάντως, η διαδικασία αυτή είναι διαφορετική για τον καθένα. Αν το μπιμπερό εξακολουθεί να είναι σημαντικό για εσάς ή το παιδί σας, μπορείτε να συνεχίσετε να το χρησιμοποιείτε. Μπορείτε επίσης να το χρησιμοποιείτε σε ορισμένες φάσεις, όπως η οδοντοφυΐα, οι λοιμώξεις ή τα αναπτυξιακά άλματα, ή απλώς στις κακές μέρες του παιδιού, αν είναι απαραίτητο. Είναι σημαντικό να αποφεύγεται το συνεχές πιπίλισμα και να δίνεται η δέουσα προσοχή στη στοματική υγιεινή ώστε τα αναπτυσσόμενα νεογιλά δοντάκια να έχουν τη σωστή φροντίδα.

Μην ξεχνάτε ότι στη νηπιακή ηλικία ο τελικός στόχος είναι να συνηθίσει το παιδί να πίνει ροφήματα και γάλα μόνον από κύπελλο. Πρέπει να εξασκηθεί ώστε να πίνει το γάλα του από το κύπελλο. Τα παιδιά συνήθως απολαμβάνουν την περαιτέρω ενθάρρυνση ως προς αυτό.

Τα περισσότερα νήπια ξυπνούν τη νύχτα ακόμη και στον 14ο μήνα. Εκτός από τη δική σας στοργική φροντίδα, ορισμένα έχουν επίσης ανάγκη τον θηλασμό ή ένα νυχτερινό γεύμα με μπιμπερό για να μπορέσουν να ξανακοιμηθούν. Αν θέλετε σταδιακά να σταματήσετε τα νυχτερινά γεύματα, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να το πετύχετε:

1. Κατά τον αποθηλασμό σύμφωνα με τον Gordon, πρέπει να ορίζεται ένα κατανοητό για το παιδί χρονικό πλαίσιο στη διάρκεια του οποίου δεν θα γίνεται θηλασμός. Οι ώρες του ρολογιού δεν είναι ακόμη κατανοητές για τα νήπια στον 14ο μήνα, επομένως απαιτούνται άλλα σημεία αναφοράς. Για παράδειγμα: «Όταν η μαμά πάει για ύπνο, θηλάζουμε για τελευταία φορά. Η επόμενη φορά που θα θηλάσουμε ξανά θα είναι όταν ξημερώσει ή όταν χτυπήσει το ξυπνητήρι». Παρηγορήστε το παιδί σας αν του λείπει ο θηλασμός τη νύχτα και προσφέρετε εναλλακτικές λύσεις για την ανάγκη του να πιπιλίσει. Οι παρατεταμένες αγκαλιές και η στενή σωματική επαφή είναι επίσης πολύ σημαντικές. Η μέθοδος αυτή λειτουργεί επίσης αποτελεσματικά για τα νήπια που τρέφονται με μπιμπερό. Το σημαντικό εδώ είναι να σταματήσετε αν το μικρό σας κλαίει απαρηγόρητα και να προσπαθήσετε πάλι σε λίγο καιρό.
2. Αντί για το μπιμπερό ή τον θηλασμό, υπάρχει πάντα το νερό από ποτήρι.
3. Αν η μαμά ήταν έως τώρα υπεύθυνη για τα νυχτερινά γεύματα, τότε ίσως είναι στιγμή να αναλάβει καθήκοντα ο μπαμπάς στη διάρκεια της νύχτας. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται πολύ καλά ότι κάποια πράγματα μπορούν να γίνουν μόνον από συγκεκριμένους ανθρώπους. Έτσι, αν ο μπαμπάς δεν μπορεί να θηλάσει ή φέρνει ένα ποτηράκι με νερό, το παιδί σας θα καταλάβει. Παρόλα αυτά, θα του είναι δύσκολο να εγκαταλείψει το οικείο και αγαπημένο τελετουργικό του θηλασμού ή του γεύματος με μπιμπερό τη νύχτα.

Κάθε μέρα που περνάει το παιδί σας αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, ανακαλύπτει νέες δεξιότητες και, επίσης, γνωρίζει ακριβώς τι δεν του αρέσει. Ως γονέας, διαπιστώνετε πλέον όλο και περισσότερο ότι ο μικρός σας σίφουνας απορρίπτει κάτι που πριν από λίγο καιρό μπορούσε να αποδεχθεί. Θα ακούσετε λοιπόν ένα ηχηρό «όχι», που συνήθως συνοδεύεται και από μερικά δάκρυα. Τα ντροπαλά νήπια μπορεί να είναι πιο συγκρατημένα, ενώ τα ζωηρά παιδιά πιο επίμονα. Σε κάθε περίπτωση, το παιδάκι σας θα βρει έναν τρόπο να εκφράσει τη βούλησή του στον έξω κόσμο.

Συμβουλές για τις πρώτες στιγμές αυτονόμησης του παιδιού σας:

• Μείνετε ήρεμοι, υπομονετικοί και φιλικοί.
• Κατεβείτε στο ύψος των ματιών του παιδιού σας και, αν είναι δυνατόν, κρατήστε σωματική επαφή.
• Βρείτε ποιο είναι το πρόβλημα: δεν θέλει πραγματικά το παιδί σας να φορέσει τα παπούτσια του; Ή μήπως θα ήθελε ενδεχομένως να τελειώσει ένα παιχνίδι, να φορέσει μόνο του τα παπούτσια ή να φορέσει άλλα παπούτσια;
• Δημιουργήστε ένα θετικό, ασφαλές περιβάλλον που ευνοεί το «ναι» («’YES’ environment»), έτσι ώστε σπάνια να χρειάζεται να πείτε ένα πραγματικό «όχι».

Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζονται από την αρχή με σοβαρότητα και ενθαρρύνονται να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, ενισχύεται η ανεξαρτησία και η αυτοπεποίθησή τους.

Μερικές φορές δεν υπάρχει περιθώριο για συμμετοχικές αποφάσεις. Στον δρόμο, πρέπει να σιγουρεύετε την ασφάλεια του παιδιού σας, ακόμη και αν δεν του αρέσει να περπατάει κρατώντας το χέρι σας. Αν έχετε ένα σημαντικό ραντεβού και πρέπει να φύγετε εγκαίρως, δεν υπάρχει χρόνος να παραταθεί το παιχνίδι που παίζει εκείνη την ώρα. Το παιδί σας θα συνεργάζεται λίγο πιο εύκολα σε αυτές τις περιπτώσεις αν

• ανακοινώνετε αρκετά πιο πριν τι πρόκειται να συμβεί και
• πραγματοποιείτε αυτό που έχετε ανακοινώσει με ηρεμία και γαλήνη.

Το παιδάκι σας θα συνεχίσει να εκφράζει συναισθήματα όπως η θλίψη ή ο θυμός – και αυτό είναι εξίσου αποδεκτό με την πληθωρική χαρά ή την ικανοποίηση μετά από μια όμορφη εμπειρία. Είναι σημαντικό να αντιλαμβάνεστε, να αποδέχεστε και να δείχνετε κατανόηση, ως γονέας, για τα συναισθήματα του παιδιού σας.

Στον 14ο μήνα το παιδί σας είναι σίγουρα ανά πάσα στιγμή έτοιμο για διασκέδαση. Κάντε το να γελάσει – και χαρείτε μαζί του, αφού, άλλωστε, το γέλιο είναι υγεία. Με τις συμβουλές μας, ο 14ος μήνας θα είναι λίγο πιο διασκεδαστικός για όλη την οικογένεια:

• Ήρθε η ώρα να προμηθευτείτε φόρμες για διασκεδαστικά σχήματα στην άμμο και νέα εξαρτήματα για την παιδική κουζίνα, ώστε η αγαπούλα σας να μπορεί να παίζει με τις ώρες.
• Προμηθευτείτε οχήματα: τα συρόμενα οχήματα, π.χ. ένα αυτοκινητάκι ή ένα τρίτροχο ποδήλατο με χειρολαβή, αποτελούν ιδανικά δώρα για το διάστημα που ακολουθεί.
• Αγοράστε πολύχρωμα τρόφιμα και πολύχρωμα πιάτα που προσκαλούν το παιδί σας να τσιμπολογήσει.
• Ψήστε και κόψτε μπισκότα σε διάφορα σχήματα μαζί με το παιδί σας.
• Προγραμματίστε εκδρομές στη φύση.
• Επισκεφθείτε παιδότοπους και χώρους για παιχνίδια στο νερό.